ამირანდარეჯანიანი

საფალავნო-სათავგადასავლო ჟანრის ნაწარმოები, რომლითაც დაიწყო საერო ნაკადი ქართულ მწერლობაში და საფუძველი ჩაეყარა ქართულ საგმირო-სარაინდო რომანს. სავარაუდოდ, შექმნილი უნდა იყოს XI-XII საუკუნეების მიჯნაზე. მისი ავტორობა, „ვეფხისტყაოსნის“ მიხედვით, მიეწერება მოსე ხონელს, რომელიც, გადმოცემით, იმერეთის დაბა ხონის მკვიდრი და თამარ მეფის მდივან-მწიგნობარი ყოფილა. „ამირანდარეჯანიანი“ მოგვითხრობს სხვადასხვა სახელოვანი გმირის ამბავს, რომელთა თავგადასავალთა თხრობა ერთმანეთთან არაა კავშირში. მთავარი პერსონაჟია ამირან დარეჯანისძე. „ამირანდარეჯანიანის“ ერთ-ერთ ძირითად წყაროდ ხალხური „მირანიანი“ მიიჩნევა.