Terug naar Oegstgeest

'Elke gelijkenis van figuren in dit boek met bestaande personen berust op toeval, behalve in het geval van de ijscoman aan het begin van de Leidse Hout.' De disclaimer aan het begin van Terug naar Oegstgeest geeft met een knipoog aan dat het hier om een roman gaat, ook al heet de ikfiguur Jan Wolkers en deelt hij een groot aantal autobiografische ervaringen met zijn schepper: de steil-christelijke vader met een verpieterende kruidenierszaak; de bewonderde oudere broer die in het laatste oorlogsjaar overlijdt; de inwisseling van het geloof der vaderen voor het communisme; de wording tot kunstenaar. Terug naar Oegstgeest is de elegantste sleutel tot Wolkers' vroege werk. Verval en dood, seks en wreedheid, Onze Vader en des schrijvers vader, broederliefde en eenzaamheid - het zit er allemaal in; verpakt in hoofdstukken die afwisselend in het verleden en in het heden spelen, en geschreven in een plastische taal die de hand van de beeldhouwer (die Wolkers óók is) verraadt. Tegelijkertijd is het door de aandacht voor de Tweede Wereldoorlog en het in de huiskamer uitgevochten (religieuze) generatieconflict een klein compendium van de naoorlogse Nederlandse literatuur. Zelfs het hedendaagse 'autobiografisme', waarom schrijvers als Palmen en Van Dis verketterd zijn, wordt in Terug naar Oegstgeest al aangekondigd.